Mi smo naše oslobodioce davno zaboravili

Danas je Dan oslobođenja Inđije u Drugom svetskom ratu a mi već trideset godina menjamo istoriju, kao da je se stidimo.

Polaganje venaca sigurno neće ispraviti greške koje smo početkom devedesetih napravili. Tada smo poželeli malo drugačiju istoriju, nekako više Srpsku nego Jugoslovensku a i tada se ta velika država raspadala pa je verovatno bio momenat da i istoriju promenimo.

Pre toga, samo kratko podsećanje na dešavanja u toku i posle Drugog svetskog rata.

Kada je reč o ratu u Inđiju, 10. aprila 1941. godine vojska Trećeg rajha ulazi u grad i uspostavlja svoju vlast. Kako je Srem pripao Nezavisnoj državi Hrvatskoj i Inđija je formalno bila pod ovom pronacističkom tvorevinom. Međutim, Nemci su u Inđiji činili većinu stanovništva tako da su imali svoju samoupravu i činovnici NDH nisu smeli da dolaze u grad.

Domaće Švabe su tada, tvrde istoričari,  spasile brojne Srbe koji su ostali u Inđiji, ali i one koji su dolazili iz okoline, te stoga većih zločina u samom mestu nije bilo. U toku operacija Crvene armije za oslobođenje Balkana i srednje Evrope od nacista, partizani i sovjetski vojnici 22. oktobra 1944. godine oslobađaju grad. Tada zajedno sa nacistima beži i domaće nemačko stanovništvo.

Kao i u većini gradova u tadašnjoj Jugoslaviji ulice su nosile ime narodnooslobodilačkih heroja. Centralna ulica bi obavezno nosile ime Josipa Broza Tita.Desetak godina nakon što je čovek, čije je ime nosila centralna ulica u varoši, preminuo pojavljuju se ljudi u Srbiji pa i u varoši koji su imali drugačiju viziju istorije. Najglasniji među tim likovima su i sami kao pioniri plakali na Železničkoj stanici dok je prolazio “Plavi voz” u kojem je bio kovčeg Josipa Broza ali, istorija je morala da se menja jer Jugoslaviji je došao kraj.

Na samom početku sukoba na prostoru bivše zajedničke zemlje tačnije 22. maja 1991. godine lokalna vlast u Inđiji donosi odluku  „o proglašenju spomenika Petru Prvom Karađorđeviću za kulturno dobro  – spomenik kulture“. 

Dve godine nakon toga, lokalna vlast donosi odluku da narodni heroji Drugog svetskog rata nisu dostojni da imaju ulicu u Inđiji.

Odlukom tadašnjeg saziva Skupštine opštine Inđija, 29. marta 1993. godine, umesto imena narodnog heroja ulica Borisa Kidriča dobija ime  kneza iz sredine XIV veka Jug Bogdana.

Ulica Matije Gubca menja ime u Živojina Mišića itd….Odlukom je i „centralna“ ulica promenjena iz imena Josipa Broza Tita u kralja Petra dok je drugi deo ulice koja se, do tog marta 1993. godine, zvala Moše Pijade dobila novo ime –  Novosadska. Tada je u Inđiji ulicu dobila i Carica Milica koja se pre toga zvala Dušana Petrovića. U toj promeni ulicu je izgubio i Džon Kenedi iako nije bio partizan.

Danas, 77 godina nakon  oslobođenja Inđije neki nove generacije dodeljuju imena ulicama i grade spomenike koji će ih podsećati na neku “njihovu” istoriju.

Smrt fašizmu, sloboda narodu!

Miodrag Blečić (IN Medija)