Novi Slankamen: Praznik rada pred rat u Vukovaru

Prema informacijama Ujedinjenih nacija prvo nasilje u hrvatskom delu Srema izbilo je 2. maja 1991. godinu u Borovom Selu te se taj dan navodi kao početak oružanih sukoba.

Dan ranije, u vojvođanskom delu Srema, u Novom Slankamenu (opština Inđija) pripadnik Srpske dobrovoljačke garde  iz Stare Pazove Mihajlo Ulemek je postavio ultimatum lokalnim Hrvatima da skinu zastavu sa šahovnicom ili će u „protivnom goreti deset hrvatskih kuća“.

Godine 1991. opština Vukovar je imala oko 84.000 stanovnika. Od tog broja,
Hrvati su činili 43,7 odsto, Srbi 37,4 odsto, Mañari 1,6 odsto, 7,3 odsto je sebe smatralo
“Jugoslovenima”, a kao “ostali” izjasnilo se 10 odsto.

U nekim selima u opštini, kao, na primer, u Borovom Selu i Trpinji, živelo je isključivo srpsko stanovništvo, ali je to područje uglavnom bilo mešovitog nacionalnog sastava. Bilo je i pripadnika drugih nacionalnosti, kao što su Mañari i Slovaci, svi oni su živeli relativno složno do 1991. godine.

S druge strane, Novi Slankamen je treće naselje po broju stanovnika na teritoriji opštine Inđije, odmah posle Inđije i Beške. U naselju živi oko 3500 stanovnika, najvećim delom Srbi (76%), zatim Hrvati (22%) i u manjem broju Romi, Mađari, Slovaci i Nemci.

Prema popisu stanovništva iz 1991. godine Hrvati su u Novom Slankamenu činili oko 66% populacije, dok je Srba bilo oko 31%. Sredinom 1990-ih godina iz Slankamena se odselio znatan broj Hrvata i doselio znatan broj Srba iz prekodrinskih krajeva, kao i sa Kosmeta.

Izbori

Izbori u Hrvatskoj su održani u aprilu 1990. godine. Većinu glasova osvojila je Hrvatska demokratska zajednica (HDZ). Predsednik HDZ-a Franjo Tuđman narednog meseca postao je predsednik Hrvatske.

U decembru 1990. godine održani su izbori i u Srbiji. Socijalistička partija Srbije (SPS) osvojila je većinu glasova, a njen predsednik Slobodan Milošević izabran je za predsednika Republike Srbije.

Novi Slankamen

Kako se navodi u Dosije: Zločini nad hrvatima u Vojvodini,  za praznik rada, 1. maja 1991. godine, na zgradi Hrvatskog seljačkog doma u Novom Slankamenu, u opštini Inđija, okačene su dve zastave – jugoslovenska i nova hrvatska zastava sa šahovnicom, koja je pre toga odlukom Sabora Republike Hrvatske zamenila zastavu Socijalističke Republike Hrvatske.

Praksa postavljanja zastava za praznik rada poštovala se svake godine do tad, međutim kačenje zastave sa šahovnicom izazvalo je negodovanje meštana Novog Slankamena srpske nacionalnosti.

U toku dana, navodi se u Dosijeu, radnici Sekretarijata unutrašnjih poslova (SUP) Inđija skinuli su zastavu sa šahovnicom sa zgrade Hrvatskog seljačkog doma. Ubrzo nakon toga, predstavnici DSHV su zajedno sa predstavnicima opštine Inđija okačili drugu zastavu sa šahovnicom, koja je ponovo skinuta u toku noći.

Iako ne postoji zvanično objašnjenje o tome šta se tokom noći dogodilo, o događajima u Novom Slankamenu u više navrata govorio je pripadnik Srpske dobrovoljačke garde  iz Stare Pazove Mihajlo Ulemek.

Prema njegovim rečima, on je tokom večeri 1. maja 1991. godine došao u Novi Slankamen na poziv meštana srpske nacionalnosti. Ulemek je postavio ultimatum lokalnim Hrvatima da skinu zastavu ili će u „protivnom goreti deset hrvatskih kuća“. Nakon toga, šahovnica sa Hrvatskog seljačkog doma je skinuta.

Događaji od 1. maja 1991. godine u Novom Slankamenu doveli su do toga da je Skupština opštine Inđija donela odluku da se na području opštine u svečanim i svim drugim prilikama mogu isticati samo zastave i obeležja Socijalističke Republike Srbije i SFRJ. Istovremeno, SO Inđija uputila je predlog Skupštini Srbije da ovo pitanje reguliše na nivou cele republike.

SO Inđija je 23. jula 1991. godine izdala saopštenje za javnost u kojem se osuđuje nasilje u Novom Slankamenu.

Opštinske vlasti su apelovale na građane „da se uzdrže od ispoljavanja svih revanšističkih aktivnosti prema drugim narodima“.

Narednih meseci Hrvati u Novom Slankamenu su bili izloženi pretnjama i zastrašivanju od strane Mihajla Ulemeka i grupe ljudi okupljene oko njega. Hrvatima su upućivali pretnje putem telefona, ubacivali su im bombe u dvorišta i pucali po kućama i lokalima u njihovom vlasništvu.

Dan kasnije – Vukovar

Međunarodni sud za krivično gonjenje lica odgovornih za teška kršenja međunarodnog humanitarnog prava počinjena na teritoriji bivše Jugoslavije od 1991. godine navodi da su u proleće 1991. godine paravojne grupe bazirane u Srbiji počele da zauzimaju položaje u raznim delovima istočne Slavonije, oko Vukovara. “Beli orlovi” Vojislava Šešelja stacionirali su se u Borovom Selu, gde je 2. maja 1991. godine izbilo prvo nasilje, a Željko Ražnatović (zvani Arkan) i njegove paravojne snage stacionirali su se u Erdutu, mestu na Dunavu.

Pripadnici tih grupa počeli su da podstiču lokalno srpsko stanovništvo da dižu barikade i da pokušaju da se odbrane od “ustaša” koji “dolaze da ih pobiju”.

S druge strane, hrvatski politički rukovodioci su srpski narod u Hrvatskoj ponekad nazivali “srpskim pobunjenicima”, a njihovo odbijanje da prihvate novu hrvatsku vladu i dozvole zvaničnim organima Hrvatske da obavljaju svoje funkcije korišćeno je kao izgovor za izvoñenje napada na neka sela pretežno naseljena Srbima.

18. novembra 1991. godine JNA i paravojne formacije ušle su u Vukovar. Tokom tromesečne opsade poginulo je više od 3.000 ljudi, a 90 odsto grada je razrušeno.

Zbog zločina u Vukovaru u Hagu su osuđeni oficiri JNA Mile Mrkšić i Veselin Šljivančanin.

Prema popisu stanovništva iz 1991. godine, Srba je u Hrvatskoj bilo 581.663 i činili su 12,2% od ukupnog broja stanovnika Hrvatske. Prema poslednjem popisu iz ove godine, rezultati pokazuju da je u nacionalnoj strukturi stanovništva udeo Hrvata 91,63 dok je Srba 3,20.

U periodu između dva popisa stanovništa, 1991. i 2002. godine, na teritoriji Vojvodine primetno je smanjenje broja Hrvata. Do smanjenja broja Hrvata došlo je u 39 od 45 opština u Vojvodini, a na teritoriji cele Vojvodine broj Hrvata smanjio se za 18.262, to jest za 24,41%.

Naslovna: Turistička organizacija opštine Inđija

M.B. (IN Medija)

PROČITAJTE JOŠ: