Vlast ne poštuje Odluku lokalnog parlamenta o uređenju fasada objekata od kulturnog značaja

Poput projekata rekonstrukcije gradske pijace, trga u centru Inđije, izgradnji kapela u seoskim grobljima i sličnih,  koje je podržao lokalni parlament  a koji nikada nisu realizovani,  tako su odbornici u više navrata doneli odluku i o uređenju fasada objekata koji su kulturna baština. i koji se nalaze u samom centru Inđije.

O uređenju fasada se raspravljalo u lokalnom parlamentu davne 2011. godine ali odluka nikada nije sprovedena u delu. Aktuelna vlast, koja je formirana 1. juna 2016. godine, o uređenju fasada je raspravljala na sednici Skupštine opštine Inđija  2018. godine.

Kao i kod njihovih prethodnika, doneta odluka na Skupštini opštine Inđija nikada nije realizovana.

Posledica toga su oronule fasade kulturne baštine i kulturnih spomenika od velikog značaja koje danas predstavljaju opasnost za prolaznike te su se našle  i na meti Odeljenja za inspekcijske poslove opštine Inđija.

12 godina ista priča

Skupštinski saziv2011. godine podržao je stavku u budžetu koja se odnosi na “razvoj zajednice, obnova fasada”, a za te namene, uz podršku odbornika,  opredeljeno je tada 5 miliona dinara.

 Odluka odbornika od pre 12 godina se odnosila na subvenciju građanima u čijem su vlasništvu stare “švapske”kuće u centru grada, kao pomoć pri rekonstrukciji fasada od kojih su neke stare više od jednog veka i koje se deo kulturnog i istorijskog nasleđa opštine Inđija.

Međutim, projekat koji su podržali “predstavnici naroda” nikada nije realizovana a vlsnici pomenutih kuća su morali da pronađu sami rešenje za obnavljanje fasada.

Tri godine kasnije, tadašnji saziv Skupštine opštine donosi odluku da se ipak obnvi fasada u takođe istorijski bitnom objektu za celokupnu zajednicu a to je zgrada u kojoj se nalazi i sam lokalni parlament. Podrškom odbornika, iz budžeta je izdvojeno 1,3 miliona dinara.

Svoju odluku lokalni parlamentu je pravdao stogodišnjicom izgradnje zgrade Opštine Inđija.

– Ako su naši preci i prethodnici pre 100 godina mogli da izgrade jednu ovakvu zgradu, da je očuvaju i ostave nama u nasleđe, najmanje što možemo da uradimo jeste da obnovimo njenu fasadu. Iznos od 1,3 miliona dinara, koliko je izdvojeno za sređivanje spoljašnosti zgrade, nije značajno veliki jer ta sredstva nisu dovoljna za neke veće infrastrukturne radove – istakao je tadašnji predsednik opštine Inđija Petar Filipović i dodao da boja fasade zgrade Opštine Inđija nije odluka Opštinske uprave, već Društva za zaštitu spomenika kulture koje je u skladu sa zakonom propisalo kako treba da izgleda fasada i u kojoj boji.

Čija je i ko plaća građevinsku skelu postavljenu pre 8 godina?

Naredne, 2015. godine, se na trenutak moglo pomisliti da će Odluka o rekonstrukciji fasada u centru Inšija, koju je doneo lokalni parlament, ipak biti sprovedena.

Naime, tada je Opština Inđija raspisala javnu nabavku malih vrednosti u kojoj se traži izvođač radova za sanaciju krova u Ulici Vojvode Stepe 4. (ulaz u gradsku pijacu), ova zgrada delom pripada lokalnoj samoupravi delom je privatna svojina i jedna je od onih koja je deo kulturnog nasleđa. Vrednost radova tada je procenjena na takođe  1,3 miliona dinara i po izboru izvođača radova urađena je kompletna rekonstrukcija krova sa postavkom novih oluka.

Posao je prema ugovoru urađen u predviđenom roku od 60 dana. Prilikom rekonstrukcije krova u Ulici Vojvode Stepe 4 (ulaz u pijacu) postavljena je i skela na samom prolazu ka pijaci koja se delom oslanja na samu zgradu.

Građani Inđije su u to vreme, videvši skelu ispred fasade ovog objekta bili sigurni da će konačno zgrada dobiti “stari sjaj”.

Međutim, nakon završenih radova na sanaciji krova ostavljena je skela koja ni do ove 2023. godine nije uklonjena.

Iz beogradske firme “Šel mont” koja je 2015. godine izvodila radove na rekonstrukciji krova za IN Medija kažu da skela koja je ostala na samom ulazu u pijacu nije vlasništvo njihove firme te da je oni nisu ni postavili niti vrše naplatu zakupa skele.

Prema rečima tadašnjeg predsednika opštine Inđija Petra Filipovića, sporna skela je postavljena da bi zaštitila prolaznike od obrušavanja oronule fasade koja je bila u planu da se rekonstruiše.

-Skela koju vidite tada je postavljena da bi zaštitila prolaznike u vreme kada je menjak krov na zgradi, bilo je u planu da se vrši rekonstrukcija fasade. Opstina ima tamo u potkrovlju neuredjenih oko 200 kvadrata, I to je bio osnov da se sredi krov i fasada – kazao je za IN Medija nekadašnji predsednik  opštine Inđija Petar Filipović, ističući da je nedugo zatim došlo do smene vlasti te nije upućen o daljem razvoju situacije.

O skeli koja je postavljena još 2015. godine i nije uklonjena više od 7 godina malo se zna, cena zauzeća javne površine za ovu skelu nije dostupna za javnost.

U Odeljenju za urbanizam I komunalno stambene poslove su za IN Medija potvrdili da skela koja se nalazi na ulasku u gradsku pijacu, kao i delovi zgrade na kom je skela postavljena pripadaju Opštini ali da o naplati zauzeća javne površine informaciju može dati samo Odeljenje za naplatu i utvrđivanja javnih prihoda.

Odeljenju za naplatu i utvrđivanje javnih prihoda koje sprovodi naplatu zakupa javne površine za IN Medija kažu da ih zakon obavezuje na tajnost podataka, te informaciju o visini naplate zauzeća prostora na kom se skela nalazi ne mogu dati informaciju.

U dokumentaciji o naplati same skele i vlasništvu iste, u koju je IN Medija imala uvid, navedeno je da skela pripada firmi  TIMGRADNJA IVANIŠEVIĆ DOO iz Inđije, koja zakup skele mesečno opštini Inđija naplaćuje 30.855 dinara, odnosno nešto više od hiljadu dinara dnevno.

Kada se u obzir uzme samo zakup konstrukcije skele koja je postavljena pre više od 7 godina, za 1000 dinara dnevno, dolazi se do cifre od 2,6 miliona dinara. U tu računicu nije uvrštena cena zauzeća javne površine.

Primera radi, prema Odluci o naknadi za korišćenje javnih površina na teritoriji opštine Inđija koju su usvojili odbornici Skupštine opštine Inđija 2019. godine “zauzeće javne površine građevinskim materijalom po metru kvadratnom, naplaćuje se 90 dinara dnevno”.

Prema procenama građevinskih radnika sa kojima je IN Medija razgovarala, skela zauzima otprilike 10 kvadrata što bi značilo da se zakup javnog prostora naplaćuje oko 27.000 mesečno za 7 godina stajanja skele lokalnu samoupravu to košta dodatnih 2,2 miliona dinara.

Uređenje fasada još jednom pred odbornicima

Težnja građana Inđije da se sačuva kultuno dobro u centru grada je i dalje bila vrlo aktuelna. Tračak nade se pojavio i 2018. godine kada je lokalni parlament na svojoj sednici usvojio Odluku o “bespovratnom finansiranju na uređenju fasada zrada” koje predstavljaju spomenik kulture i zgrada višeporodičnog satanovanja.

Tada su odbornici usvojili odluku u kojoj se kaže da će 90 odsto radova na rekonstrukcji zgrada pod zaštitom države i do 50% na objektima porodičnog stanovanja sufinansirati lokalna samouprava.

Sufinansiranje je prema Odluci  u skladu sa propisima koji se odnose na materijale i stilove gradnje koji ne smeju biti izmenjeni u odnosu na prvobitnu izgradnju.

U rangiranju prioriteta, prema Odluci lokalng parlamenta, Komisija bi uzimala u obzir hitnost, namenu objekta, vlasništvo i eventualne ranije intervencije kroz slične projekte.

Ova Odluka lokalnog parlamenta nije sprovedena, rekonstrukcije i uređenje fasada Zakonom zaštićenih objekata ponovo nisu urađene.

Oronula lepotica koju (ne)štiti ni zub vremena ni država

Rimokatolička crkva SV. Petra i Pavla napravljena je u 19. veku 1867. istavljena pod zaštitu države 24.januara 1977. godine, a od 12. decembra1991. kategorisana kao kulturni spomenik od velikog značaja.

U julu 2020. godine doneta je Odluka koju su podržali odbornici Skupštine opštine Inđija a odnosi se na “ prostorno-kulturno istorijsku celinu sakralnih objekata i objekata građanske arhitekture” u kojoj se navodi da između ostalih i Rimokatolička crkva dobija status nepokretnog kulturng dobra – spomenika kulture od velikog značaja,

Ova crkva nalazi se takođe u pešačkj zoni u Ulici Vojvode Stepe u najužem gradskom jezgru, pored same crkve nalazi se i župni dom koji vapi za obnovom kao i sama unutrašnjost crkve. Prostor župskog doma koji je okrenut prema šetalištu iznajmljen je kako bi se crkva imala čime izdržavati, pored iznajmljivanja prostora Rimokatolička crkva se finansira davanjem u zakup zemljišta koja je nacionalizacijom vraćeno crkvi. Osim izdavanja prostora župskog doma i dela nacionalizovane zemlje, Rimokatolička crkva se finansira i donacijama kojima je uspela da 2018. godine uradi spoljnu fasadu crkve, dok je unutrašnji deo bogomolje prilično oronuo.

Iako uživa status spomenika kulture od velikog značaja čije su vrednosti prepoznate kroz odluke Pokrajinske vlade i lokalnog parlamenta, Rimokatolička crkva u Inđiji od 2016 godine do danas nije dobila niti jedan dinar od lokalne samouprave.

Isti slučaj je i sa ostalom verskim zajednicama sa izuzetkom srpske pravoslavne crkve, koja je kroz finansiranje od strane lokalne samouprave  a uz podršku većine u lokalnom parlamentu kroz godine dobijala gotovo ceo iznos namenjen verskim zajednicama na teritoriji opštine Inđija.

Aktuelna vlast, koja je formirana na sednici Skupštine opštine Inđija 1. juna 2016. godine je do sada samo jednom i to 2017. godine za rekonstrukciju fasade dodelila ukrajinskoj crkvi a sve ostalo je dodeljeno SPC.

Te 2017. Ukrajinska crkva je za te namene dobila svega 100 000 dinara, što je bio najmanji iznos na konkursu.

Pored oskudnih finansijskih mogućnosti i potreba za rekonstrukcijom bogomolje, Rimkatoličkoj crkvi u Inđiji je umesto finansijske podrške lokalne samouprave stigla inspekcija 2020. godine koja ih je upozorila i naložila da “osiguraju bezbednost prolaznika-pešaka” od eventualnog obrušavanja fasade dotrajalog župskog doma.

Po preporuci deo oko župskog doma je ograđen da bi nakon određenog vremena crkva bila u obavezi da plati “zauzeće javne površine” i to za 90 dinara po danu za 37 kvadrata “zauzetog prostora”, što je finansijski opteretilo crkvu za skoro 2 miliona dinara.

Prema tvrdnjama izvora bliskog lokalnoj samoupravi, na ovakav korak odlučeno je zbog video zapisa koji je u prostoru župskog doma sačinio odbornik pokreta Građanin Strahinja Jovanović. Na snimku Jovanović kritikuje odnos lokalne samouprave prema spomenicima kulture i zanemarivanju sopstvenih odluka lokalne samouprave.

-Snimak nije imao nameru da bilo kome nanese štetu, ali mi je po objavljivanju istog nekolicina njih, koje ne bih da imenujem zbog njihove sigurnosti, uputilo molbu da snimak uklonim jer nanosi više štete a ni malo koristi. Snimak sam uklonio da ne bih dodatno ugrožavao već nezavidnu finansijsku situaciju Rimokatoličke crkve u Inđiji. – kazao je za IN Medija odbornik Jovanović.

On je istakao da je cilj video zapisa koji je napravio, bio da kritikuje lokalnu samoupravu jer dozvoljava da se spomenik kulture u centru grada raspada na “njihove oči” a da niko ne reaguje,

-Iako to nije direktno njihova nadležnost, nego nadležnost Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Sremskoj Mitrovici, lokalna samouprava nije uradila ništa da to pitanje potegne i pomogne u očuvanju kulturne baštine naše opštine. –objasnio je Jovanović.

Za informaciju o izdavanju naloga za ograđivanje prostora od 1,5 metara od ivice objekta župskog doma načelnik Odeljenja za inspekcijske poslove Branislav Mazinjanin za IN Medija kaže da oni izlaze na teren i utvrđuju stanje dok naplatu vrši Odeljenje za naplatu.

-Mi ne naplaćujemo, samo izdajemo nalog koji kasnije obračunava i naplaćuje poreska uprava. Obračun se vrši po kvadratu i broju dana. –rekao je Mazinjanin.

U Odeljenju za naplatu iutvrđivanja javnih prihoda, kao i u slučaju sa skelom u istoj ulici, za IN Medija kažu da nisu u mogućnosti da dostave informaciju o visini naknade koju Rimokatolička crkva mora da plati.

-Informaciju o takvim vrstama naplata može dobiti samo odbornik u Skupštini opštine alii onda neće biti detaljna jer je zakonski ograničena. Ne samo kada su u pitanju verski objekti nego kada je u pitanju bilo koji poreski obveznik – rečeno je IN Mediji u Odeljenju za naplatu.

Problem oko naplate zauzeća javne površine kod župskog doma stigao je i do predsednika opštine Inđija Vladimira Gaka, koji je prema inofrmacijama do kojih je IN Medija došla, imao par razgovora sa predstavnicima Rimokatoličke crkve u Inđiji ali i biskupom Sremske biskupije. Ovu informaciju za IN Medija je potvrdio i sam predsednik opštine Vladimir Gak

-Nije došlo do bilo kakvog problema, obzirom da sam imao sastanak sa predstavnicima katoličke crkve i sa biskupom. Utvrdili smo korake, oni su trebali da načine prvi korak kako bi smo nastavili da rešavamo taj problem, do njih je i možete slobodno njih pitati. Na sastanku je bilo čitavo rukovodstvo Srema uključujući biskupa. Očekujemo da se jave kako bi nastavili realizaciju. Mi ne delimo građane na versku, nacionalnu ili bilo kakvu pripadnost. Mi čekamo da se oni jave i da nastavimo. – kazao je za N Medija 3. novembra 2022. godine Vladimir Gak.

U trenutku ove izjave trajala je zamena krova na župskom domu a zaštitna ograda je uklonjena nakon završetka radova, dok fasada i dalje čeka na obnovu.

Prema informacijama, koje nije htela da potvrdi ni jedna od dve strane, dug za zauzeće javne površine nije izmiren ali ni otpisan dok se rasplet situacije očekuje angažovanjem viših instanci.

Odluka o uređenju fasada koju su u više navrata podržali odbornici u Skupštini opštine Inđija i dalje se ne sprovodi a objekti od kulturnog i istorijskog značaja za ovu sremsku varoš polako propadaju.  U drugom delu Ulice Vojvode Stepe gde se još uvek oseti “stari duh Inđije”, umesto “švapskih kuća” sada niču stambeno – poslovni objekti kao i hotel. Za razliku od Odluke o uređenju fasada, vlast poštuje Odluku lokalnog parlamenta iz 2017. godine koja se odnosi na smanjenu doprinosa za građevinsko zemljište od 80 odsto.

Verica Marinčić (IN Medija)

This article is produced within the project Back to Basics – Parliament as a Backbone for the Rule of Law that is financially supported by the European Union. The contents of this publication  are the sole responsibility of IN Medija and may in no way be taken to reflect the views of the European Union“.

Ovaj tekst izrađen je u okviru projekta: Vratimo se na početak – Parlament kao osnova vladavine prava koji je finansiran od Evropske unije. Za njegovu sadržinu isključivo je  odgovorna IN Medija i ta sadržina nipošto ne izražava zvanične stavove Evropske unije.